ਸਾਖਰਤਾ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਜਿਉਣ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਦਿੰਦੀ ਹੈ : ਦੀਪਕ ਸ਼ਰਮਾ 

ਸਾਖਰਤਾ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਜਿਉਣ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਦਿੰਦੀ ਹੈ : ਦੀਪਕ ਸ਼ਰਮਾ

 7 ਨਵੰਬਰ 1965 ਨੂੰ, ਯੂਨੈਸਕੋ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 8 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸਨੂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1966 ਤੋਂ ਮਨਾਉਣਾ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਵਿਅਕਤੀਗਤ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਲਈ ਸਾਖਰਤਾ ਦੀ ਮਹਾਨ ਮਹੱਤਤਾ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਲਈ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਇਹ ਦਿਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਬਾਲਗਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਦੀ ਦਰ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.

 ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?

 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਮਨੁੱਖੀ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।  ਭੋਜਨ ਵਾਂਗ, ਸਾਖਰਤਾ ਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਜੀਵਣ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ । ਗਰੀਬੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ, ਬਾਲ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ, ਅਬਾਦੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨਾ, ਲਿੰਗ ਬਰਾਬਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ, ਆਦਿ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ।ਸਾਖਰਤਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਾਖ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ।ਇਹ ਦਿਹਾੜਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਪ੍ਰਤੀ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਮਝਣ ਲਈ ਨਿਰੰਤਰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

 ਸਿੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਗਲੋਬਲ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਪੰਜ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਔਰਤਾਂ ਅਨਪੜ੍ਹ ਹਨ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਘੱਟ ਹੈ, ਕੁਝ ਬੱਚੇ ਅਜੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਬੱਚੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਨਿਯਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ.  ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬਾਲਗ਼ਾਂ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 58.6% ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ.  ਬੁਰਕੀਨਾ ਫਾਸੋ, ਮਾਲੀ ਅਤੇ ਨਾਈਜਰ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਹਨ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ।

 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ 2020 ਥੀਮ

 * ਕੋਵਿਡ 19 ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸਾਖਰਤਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ *

 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ 2020 “ਸਾਖਰਤਾ ਸਿਖਾਉਣਾ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਪਰੇ,” ਖ਼ਾਸਕਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਹੈ ।ਵਿਸ਼ਾ ਸਾਖਰਤਾ ਸਿਖਲਾਈ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ‘ਤੇ ਉਭਾਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ’ ਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਹੈ । ਕੋਵਿਡ -19 ਦਾ ਹਾਲ ਹੀ ਦਾ ਸੰਕਟ ਨੀਤੀਗਤ ਪ੍ਰਵਚਨ ਅਤੇ ਹਕੀਕਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮੌਜੂਦਾ ਪਾੜੇ ਦੀ ਇਕ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਣ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਹੈ । ਇਹ ਪਾੜਾ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੋਵਿਡ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਉਹ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੋਵਿਡ 19 ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਬਾਲਗ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਤਿਕ੍ਰਿਆ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਾਲਗ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਜੋ ਕਿ ਸਥਾਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਕੁਝ ਕੋਰਸਟੀ ਵੀ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇ ਜਾ ਸਕੇ ।

 ਕੋਵਿਡ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ?

 ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਸਬਕ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ?

  ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦਿਆਂ, ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਿਵਸ 2020 ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦਾ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਸਾਖਰਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪੈਡੋਗੋਜੀ ਅਤੇ ਸਿਖਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

ਇਹ ਦਿਨ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨੀਤੀਆਂ, ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਉਪਾਅ ਤਿਆਰ ਕਰੇਗਾ ਜੋ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ

ਦੀਪਕ ਸ਼ਰਮਾ

ਵਿਸ਼ਾ ਮਾਹਿਰ

ਜਿਲਾ ਸਿੱਖਿਆ ਸੁਧਾਰ ਟੀਮ

ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ